การผ่านร่างกฎหมายรับรองสิทธิการแต่งงานของคนเพศเดียวกันในประเทศเยอรมนีที่เกิดขึ้นในปี 2017

อาจเป็นปัจจัยสนับสนุนให้ประเทศเยอรมนีมีดัชนีคะแนน Gay TravelIndex สูงขึ้นในปี 2018 ซึ่งในขณะเดียวกัน ก็เป็นนัยสำคัญที่ทำให้เห็นถึงแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงทางความคิด การเปิดกว้างและยอมรับในเสรีภาพทางเพศในทิศทางบวกที่มีเพิ่มมากขึ้น นอกเหนือจากการเปลี่ยนแปลงในประเทศเยอรมนีแล้ว อัตราการเพิ่มขึ้นของประชากรกลุ่ม LGBT ในสหราชอาณาจักรที่แตะหลักล้านอย่างเป็นทางการเมื่อปลายปี 2016 (เพิ่มขึ้น 11.4% จากปี 2015) หรือแม้แต่ในประเทศไทยที่เริ่มต้นจัดงาน Thailand LGBT Expo เป็นครั้งแรกเมื่อเดือนมกราคม 2018 ก็เป็นอีกสิ่งที่สามารถยืนยันได้ถึงการยอมรับทางสังคมและการให้ความสำคัญผู้บริโภคกลุ่ม LGBT ที่มีมากขึ้นจากสมัยก่อนได้อย่างชัดเจน

LGBT คือใคร

LGBT คือกลุ่มประชากรที่มีความหลากหลายทางเพศ คำว่า LGBT มาจากการประกอบตัวย่อของคำ 4 คำเข้าด้วยกัน ซึ่งก็คือ Lesbian, Gay, Bisexual และ Transgender ปัจจุบันธุรกิจหรือแม้แต่แบรนด์จากหลายประเทศทั่วโลกหันมาให้ความสนใจผู้บริโภคกลุ่มนี้เพิ่มขึ้น ด้วยจำนวนประชากรกลุ่ม LGBT ที่คิดเป็นอัตราส่วนโดยเฉลี่ยอยู่ระหว่าง 5-10% ในแต่ละประเทศ (ข้อมูลจาก LGBT Capital) ซึ่งหากคิดเป็นปริมาณทั่วโลกแล้วก็อยู่ที่ประมาณเกือบ 500 ล้านคน นับเป็นอัตราส่วนที่ไม่น้อยเลย นอกจากนั้นแล้วอัตราส่วนของประชากรกลุ่มนี้ยังจะมีแนวโน้มที่เติบโตขึ้น สอดคล้องกับผลสำรวจของ Pew Research เรื่องอัตราการเปลี่ยนแปลงด้านการยอมรับที่ประชาชนมีต่อประชากรกลุ่ม LGBT ระหว่างป’ 2007 และป’ 2013 ที่ผลแสดงให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงในทิศทางบวกที่มีขึ้นในหลายประเทศทั่วโลก โดยเฉพาะอย่างยิ่งประเทศมหาอำนาจอย่าง สาธารณรัฐประชาชนจีน และสหรัฐอเมริกา

หากมองเจาะลึกไปที่ผลสำรวจล่าสุดของประเทศสหรัฐอเมริกา ประจำปี 2017 พบว่าประชากรสหรัฐฯ กว่า 70% เห็นด้วยในการให้เสรีภาพและการยอมรับทางสังคมต่อประชากรกลุ่ม LGBT

LGBT กับอำนาจการใช้เงิน
กำลังการใช้จ่ายของผู้บริโภคกลุ่ม LGBT ทั่วโลกมีมูลค่าประมาณ 4 ล้านล้านเหรียญสหรัฐต่อปี หรือแค่ในสหรัฐอเมริกาเพียงลำพัง กำลังการซื้อของผู้บริโภคกลุ่ม LGBT (คิดเป็น 7% ของประชากรสหรัฐที่บรรลุนิติภาวะ) มีมูลค่าสูงถึง 917 พันล้านเหรียญสหรัฐ นับเป็นกลุ่มผู้บริโภคที่มีอำนาจการใช้จ่าย สอดคล้องกับผลสำรวจของ Bloomberg ที่พบว่าประชากรกลุ่ม LGBT ในสหรัฐอเมริกามีรายได้ Household Income ต่อปีสูงกว่าค่า Average ของประชากรสหรัฐอเมริกาเกือบเท่าตัว โดยอยู่ที่ 85,400 เหรียญสหรัฐต่อปี ในขณะที่ค่าเฉลี่ยของประชากรสหรัฐอเมริกานั้นอยู่ที่ 46,323 เหรียญสหรัฐต่อปีเท่านั้น ซึ่งไม่น่าแปลกที่ผู้บริโภคกลุ่ม LGBT ส่วนมากมีรายได้ที่สามารถจับจ่ายได้ (Disposable Income) สูงกว่าและมีกำลังการใช้จ่ายสินค้าที่มากกว่าผู้บริโภคกลุ่มทั่วไป นอกจากนี้ รายงานของ International Gay & Lesbian Travel Association: IGLTA ยังได้ระบุว่าผู้บริโภคกลุ่ม LGBT มีการใช้จ่ายเงินในหมวดสินค้าประเภทแฟชั่น ความบันเทิง และการท่องเที่ยวที่สูงกว่าผู้บริโภคทั่วไป ซึ่งสามารถมองเป็นภาพรวมได้ว่าผู้บริโภคกลุ่มนี้เป็นกลุ่มผู้บริโภคที่มีศักยภาพเป็นอย่างมากสำหรับการส่งเสริมตลาด

LGBT กับโอกาสต่ออุตสาหกรรมการท่องเที่ยว
หากเรามองประชากรกลุ่ม LGBT ทั่วโลกเป็นประชากรในประเทศประเทศหนึ่ง ประเทศนี้จะถือเป็นแหล่งเศรษฐกิจที่ใหญ่โตเป็นอันดับที่ 4 ของโลก โดยจะเป็นประเทศที่มี GDP สูงถึง 4.6 พันล้านเหรียญสหรัฐ(ข้อมูลจาก International Monetary Fund World Economic Outlook 2018) ด้วยกำลังการซื้อที่มีมากด้วยอัตราการเติบโตที่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นในอนาคต และด้วยลักษณะ Life Style ที่มีการใช้จ่ายสูงและ Willingที่จะใช้เงินจำนวนมากกับการเดินทางท่องเที่ยว ผู้บริโภคกลุ่มนี้นับเป็นผู้บริโภคที่น่าจับตามองเป็นอย่างมากสำหรับการท่องเที่ยวนั้น UNWTO รายงานว่าโดยเฉลี่ยแล้วนักท่องเที่ยวกลุ่ม LGBT เพศชายจะเดินทางท่องเที่ยวเฉลี่ยปีละ 4 ครั้ง และนักท่องเที่ยว LGBT เพศหญิงจะเดินทางท่องเที่ยวเฉลี่ย 3 ครั้งต่อปี แน่นอนว่านักท่องเที่ยวกลุ่มนี้เดินทางท่องเที่ยวมากกว่านักท่องเที่ยวทั่วไปแน่นอน ซึ่งหากทำการตลาดได้ตรงเป้าและถูกจุด นักท่องเที่ยวกลุ่มนี้จะสร้างเม็ดเงินจำนวนมหาศาลให้อุตสาหกรรมการท่องเที่ยวได้อย่างแน่นอน

กุญแจสำคัญ 2 ดอกที่จะช่วยปลดล็อกตลาดการท่องเที่ยว LGBT

1.เข้าใจนักท่องเที่ยวกลุ่ม LGBT
นักท่องเที่ยวกลุ่ม LGBT เปรียบเสมือนธงสีรุ้ง ซึ่งมีความซับซ้อนและแตกต่างกันออกไป หากต้องการที่จะเข้าใจนักท่องเที่ยวกลุ่มนี้ เราไม่สามารถมองพวกเขาว่าเป็นคนคนเดียวกัน มีรสนิยมและความต้องการที่เหมือนกัน อันที่จริงแล้ว การทำการตลาดสำหรับผู้บริโภคกลุ่มนี้ไม่ได้แตกต่างจากการทำการตลาดทั่วไปที่มี MarketingApproach ในการวางกลุ่มเป้าหมายที่แตกต่างกัน อาทิ การทำการตลาดจับกลุ่ม ครอบครัว นักธุรกิจ กลุ่มวัยรุ่น หรือว่ากลุ่ม Backpacker แต่จงจำไว้เสมอว่าการพยายามที่จะดึงดูดนักท่องเที่ยวกลุ่มนี้มากจนเกินไป การปฏิบัติที่แบ่งแยกที่ดูมากเกินความจำเป็น อาจทำให้นักท่องเที่ยวกลุ่มนี้รู้สึกแปลกแยก รู้สึกเหมือนถูกเลือกปฏิบัติรู้สึกเหมือนตัวประหลาดก็เป็นได้

2.Be LGBT friendly, not ‘LGBT Friendly’
การที่จุดหมายปลายทางหรือสถานประกอบการนั้นกล่าวว่าตนเป็นจุดหมายปลายทางที่เป็นมิตรต่อนักท่องเที่ยวกลุ่ม LGBT นั้น แตกต่างจากการเป็นจุดหมายปลายทางที่เป็นมิตรกับนักท่องเที่ยวกลุ่ม LGBT แบบ Authentic จุดหมายปลายทางและสถานประกอบการที่มีความเป็นมิตรต่อนักท่องเที่ยวกลุ่ม LGBT ที่แท้จริง จะให้การต้อนรับนักท่องเที่ยวกลุ่ม LGBT จากใจจริง ซึ่งออกมาจากเบื้องลึกของแบรนด์ การยอมรับจากเบื้องลึก และการทำการบ้านศึกษา ไม่ใช่เป็นเพียงแค่การกล่าวและติดธงสีรุ้งป่าวประกาศ มันเป็นสิ่งที่นักท่องเที่ยวกลุ่ม LGBTสามารถสัมผัสและรับรู้ได้เอง เป็นสิ่งที่สำคัญมากที่จุดหมายและสถานประกอบการต้องให้ความเคารพและปฏิบัติต่อนักท่องเที่ยวกลุ่ม LGBT อย่างให้เกียรติ

ตัวอย่างสถานที่ที่ตอบโจทย์กุญแจดอกนี้ก็คือ เมืองฮัมบูร์ก ประเทศเยอรมนี ฮัมบูร์กเป็นเมืองที่มีชื่อเสียงและเปิดกว้างสำหรับนักท่องเที่ยว LGBT เมืองแห่งนี้มิได้มีเพียงแค่การให้การต้อนรับและเปิดกว้างกับนักท่องเที่ยวกลุ่ม LGBT เพียงเท่านั้น แต่ยังเป็นเมืองที่ให้ความสำคัญและกระตือรือร้นที่จะมีส่วนร่วมกับกลุ่มนักท่องเที่ยว LGBT อย่างแท้จริง มีการจัดกิจกรรมเพื่อกลุ่ม LGBT อย่างต่อเนื่อง ยกตัวอย่างเช่น Winter Pride Christmas Market (ตลาดเทศกาลคริสต์มาส LGBT แห่งเดียวในทวีปยุโรป) และ Hamburg Gay Pride ประจำปีสิ่งนี้คือการสื่อสารทางใจที่แสดงให้เห็นถึงการมีส่วนร่วมและต้องการที่จะสื่อสารให้นักท่องเที่ยว LGBT ได้รับรู้ถึงการตั้งใจที่จะทำให้จุดหมายปลายทางเป็นมิตรต่อนักท่องเที่ยว LGBT อย่างแท้จริง มิใช่แค่เปลือกนอก

สถานการณ์ตลาดการท่องเที่ยว LGBT ในประเทศไทย
ในปัจจุบัน ประเทศไทยมองเห็นศักยภาพของนักท่องเที่ยวกลุ่มนี้ และได้มุ่งหน้าจับกลุ่มนักท่องเที่ยว LGBT โดยเฉพาะอย่างยิ่งนักท่องเที่ยว LGBT ในยุโรป ซึ่งนับได้ว่าเป็นกลุ่มเป้าหมายที่มีศักยภาพสูง มีจำนวนมากเป็นอันดับหนึ่งของโลก มีกำลังการใช้จ่ายสูง หลงใหลความหรูหรา และชื่นชอบการเดินทางและการท่องเที่ยวด้วยพลวัตทางสังคมและการพัฒนาของเทคโนโลยีที่เป็นปัจจัยเสริมการพัฒนาตลาดศักยภาพกลุ่มนี้ในประเทศไทย ส่งผลให้สถานประกอบการต่างๆ สถานที่ท่องเที่ยว หรือแม้กระทั่งหน่วยงานของภาครัฐไม่นิ่งเฉย และเริ่มทำการตลาดกลุ่มนี้อย่างจริงจัง การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) เองก็เล็งเห็นความสำคัญของนักท่องเที่ยวกลุ่มนี้ และในงาน ITB Berlin 2018 ที่ผ่านมา ก็เป็นปีแรกที่ ททท. ได้ร่วมจัดบูทสัมมนาใน LGBT Travel Pavilion ซึ่งเป็นการสะท้อนถึงภาพลักษณ์การเปิดรับนักท่องเที่ยวกลุ่มนี้อย่างจริงจังสู่สายตาชาวโลก ภายใต้แนวคิด Open to the New Shades

สรุป
หากมองจากการจัดอันดับของ Gay Travel Index ประจำปี 2018 ที่จัดอันดับความเป็นมิตรต่อกลุ่มนักท่องเที่ยว LGBT แล้ว จะเห็นได้ว่าประเทศไทยนั้นอยู่ในอันดับที่ 67 จาก 197 ประเทศทั่วโลก ซึ่งไม่ได้โดดเด่นอันดับต้นๆ เมื่อเปรียบเทียบกับประเทศในโซนยุโรป แต่อย่างไรก็ดีหากเปรียบเทียบกับประเทศเพื่อนบ้านอาเซียน ประเทศไทยนั้นได้ถูกจัดอันดับอยู่ที่ 2 ร่วมกับประเทศเวียดนาม ซึ่งมีคะแนนตามหลังเพียงแค่ประเทศกัมพูชาเพียงเท่านั้น

ด้วยปัจจัยเอื้ออำนวยการท่องเที่ยว LGBT หลายๆ ด้าน ทั้งความมีชื่อเสียงในด้านการยอมรับเสรีภาพทางเพศ กฎหมายที่คุ้มครองสิทธิความเท่าเทียม การเติบโตของสถานประกอบการที่เอื้อต่อนักท่องเที่ยว LGBT และการสนับสนุนจากภาครัฐ สิ่งเหล่านี้จะสามารถผลักดันให้ประเทศไทยไปสู่ Top Destination ของนักท่องเที่ยวกลุ่ม LGBTได้อย่างแน่นอน ถึงแม้ในตอนนี้อาจยังอยู่ในระดับเริ่มต้นเพียงเท่านั้นแต่เชื่อเถอะว่าหากประเทศไทยเราให้ความสำคัญพัฒนาการท่องเที่ยวเพื่อกลุ่ม LGBT มีการบูรณาการการทำงานร่วมกันระหว่างภาครัฐและภาคเอกชนอย่างจริงจัง อีกไม่กี่ปีข้างหน้าประเทศไทยจะต้องอยู่ในอันดับต้นๆ ของโลกได้อย่างแน่นอน

Thailand Tourism Situation Jan–Jun 2018

In the first half of 2018, the number of international tourists shows high increase in all regions, except for the Middle East,both in terms of arrivals (+12%) and revenue (+16%). This is due to the holiday season in many countries, increased number of flights and the return of Chinese tourists. For Thai travelers, the number of travel and revenue

increased +4% and +7% respectively due to the improved economic situation and consumer confidence.

LGBT : Life Gets Better Together

Gender and sexual diversity such as lesbian,bisexual, gay or transsexual (LGBT) is becoming increasingly accepted by mainstream society. LGBT are seen as a high-potential market with above-average level of disposable income and consumer spending. In terms of tourism, they tend to travel more frequently than the average traveler. The key to tap into the LGBT market is to understand the diversity of preferences and respond accordingly. It is also important to welcome LBGTs genuinely and not be superficially ‘LGBT Friendly’.

เรียบเรียง
บัณฑิต เอนกพูนสินสุข
พนักงานวางแผน 4 กองวิจัยการตลาด ททท.