นพพล อนุกูลวิทยา

 

 

เมื่อไม่นานมานี้ (5 สิงหาคม 2025) ฮ่องกงถูกน้ำท่วมครั้งใหญ่ หลังจากฝนตกหนักสุดในรอบ 140 ปี โดยมีปริมาณน้ำฝนสูงถึง 358.8 มิลลิเมตรภายในวันเดียว สนามบิน โรงเรียน และศาลต้องปิดทำการ ขณะที่อีกฝั่งหนึ่ง ญี่ปุ่นกำลังเผชิญกับอากาศร้อนจัดสุดขั้ว อุณหภูมิสูงสุดทำลายสถิติในหลายพื้นที่ บางเมืองวัดได้สูงถึง 41.8 องศาเซลเซียส

ภาพเหล่านี้เป็นสัญญาณเตือนที่ชัดเจนว่า “สภาพอากาศปกติ” ที่เราเคยรู้จักนั้นกำลังเปลี่ยนไป และการเปลี่ยนแปลงนี้ ไม่ได้กระทบแค่การเกษตร แต่ยังส่งผลต่ออุตสาหกรรมท่องเที่ยวโดยตรงอีกด้วย

เมื่ออากาศเปลี่ยนไป แล้วเกิดอะไรกับการท่องเที่ยว

ลองนึกภาพดู หากคุณวางแผนไปเที่ยวฮ่องกงหรือญี่ปุ่นในช่วงนี้ คงต้องเปลี่ยนแปลงกิจกรรมไปหมด น้ำท่วมใหญ่ที่ฮ่องกงทำให้นักท่องเที่ยวไม่สามารถเดินเล่นตามถนนสายหลัก ไม่สามารถไปดูวิวจาก Peak Tram หรือเที่ยวชมเกาะต่าง ๆ ได้ตามแผน ร้านอาหารบางร้านที่ลิสต์เอาไว้อาจปิดซ่อมเพราะความเสียหายจากน้ำท่วม

ส่วนที่ญี่ปุ่น อุณหภูมิที่สูงจนถึงขั้นอันตรายต่อสุขภาพ ทำให้การเดินเที่ยวชมวัด การเดินชอปปิงในย่าน Shibuya หรือแม้แต่การนั่งรถไฟสายธรรมดาที่ไม่มีแอร์ กลายเป็นเรื่องที่ไม่สะดวกสบายอย่างที่คิดไว้ ซึ่งในญี่ปุ่นเอง มีรายงานว่ามีผู้ป่วยด้วยโรคลมแดดมากถึงเกือบสองหมื่นคนในสัปดาห์เดียว

นี่คือภาพจริงของ “การท่องเที่ยวในยุคสภาพอากาศเปลี่ยนแปลง” ความไม่แน่นอนที่เพิ่มขึ้น ทำให้ผู้ประกอบการต้องเตรียมรับมือกับการยกเลิกโปรแกรมทัวร์ นักท่องเที่ยวต้องคิดใหม่เรื่องจุดหมายปลายทางและช่วงเวลาเดินทาง

ผู้ประกอบการปรับตัวกับความไม่แน่นอน

สำหรับผู้ประกอบการท่องเที่ยว การปรับตัวรับมือกับสภาพอากาศแปรปรวนไม่ใช่แค่การ “เผื่อไว้” แต่เป็น “ความจำเป็น” เพื่อความอยู่รอดของธุรกิจ

การวางแผนแบบยืดหยุ่นกลายเป็นหัวใจสำคัญ บริษัททัวร์ต่าง ๆ เริ่มออกแบบแพ็กเกจที่มี “แผน B” ติดตัวมาเสมอ เช่น หากฝนตกหนักจนไม่สามารถออกเดินทางได้ ก็จะมีกิจกรรมทดแทนในร่ม หรือหากอากาศร้อนจัด ก็จะปรับเวลาท่องเที่ยวเป็นช่วงเช้าตรู่และเย็น แทนการออกกิจกรรมกลางแจ้งตอนกลางวัน

การประกันการเดินทางก็เริ่มมีความสำคัญมากขึ้น โดยเฉพาะกรมธรรม์ที่ครอบคลุมการยกเลิกการเดินทางเนื่องจากสภาพอากาศเลวร้าย ซึ่งเป็นสิ่งที่เมื่อก่อนนักท่องเที่ยวส่วนใหญ่ไม่ค่อยให้ความสำคัญ

การหาประสบการณ์ท่องเที่ยวแบบใหม่ที่ไม่ขึ้นกับสภาพอากาศ ก็เป็นทางเลือกหนึ่งที่นำเสนอให้กับนักท่องเที่ยว เช่น การพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวในร่ม หรือการออกแบบกิจกรรมที่สามารถทำได้ทั้งในและนอกอาคาร

เทคโนโลยีที่มาช่วยเรื่องพยากรณ์อากาศ

ในยุคที่สภาพอากาศเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว “การพยากรณ์อากาศแบบเก่า” ที่ดูพยากรณ์ 3-7 วันข้างหน้า ไม่เพียงพอแล้ว ต้องอาศัยเทคโนโลยีที่ทันสมัยกว่า ทั้งหมดนี้ไม่เพียงแค่จำเป็นสำหรับนักท่องเที่ยว แต่ยังจำเป็นต่อผู้ประกอบการและหน่วยงานด้านการท่องเที่ยว ทั้งในการวางแผนรับมือและการเตรียมการคาดการณ์ปริมาณนักท่องเที่ยวอีกด้วย

 

 

 

Weather Radar Apps เช่น Windy หรือ AccuWeather ที่แสดงการเคลื่อนตัวของมวลอากาศแบบเรียลไทม์ ช่วยให้เราสามารถมองเห็น “ฝนกำลังจะมา” หรือ “อีก 2 ชั่วโมงจะแจ่มใส” ได้ชัดเจนกว่าการดูตัวเลขพยากรณ์อากาศเพียงอย่างเดียว 

Emergency Alert Systems ของแต่ละประเทศที่เราไปเยือน เช่น ในญี่ปุ่นมีระบบ J-Alert ในเกาหลีใต้มี CBS (Cell Broadcast Service) ระบบเหล่านี้จะส่งการแจ้งเตือนโดยตรงไปยังมือถือ เมื่อมีสภาพอากาศที่อันตราย 

การแจ้งเตือนคุณภาพอากาศ เช่น แอปที่บอกระดับ PM2.5 หรือ UV Index ซึ่งสำคัญมากเมื่ออากาศร้อนจัดหรือมีหมอกควัน

IoT Sensors ติดตั้งในแหล่งท่องเที่ยวต่าง ๆ สามารถวัดอุณหภูมิ ความชื้น คุณภาพอากาศ และแม้แต่ระดับน้ำแบบเรียลไทม์ ข้อมูลเหล่านี้จะถูกส่งไปยังแอปท่องเที่ยว ช่วยให้นักท่องเที่ยวสามารถตัดสินใจได้ว่าควรไปยังจุดใดในเวลาไหน

Digital Signage แบบอัจฉริยะที่สามารถปรับเปลี่ยนข้อมูลได้ตามสถานการณ์อากาศ เช่น ป้ายบอกทางที่จะแสดงเส้นทางทางเลือกเมื่อเกิดน้ำท่วม หรือป้ายแนะนำกิจกรรมในร่มเมื่ออากาศร้อนจัด 

Crowd Management Systems ที่ช่วยกระจายนักท่องเที่ยวไปยังพื้นที่ต่าง ๆ เมื่อสภาพอากาศไม่เอื้ออำนวย เช่น การแนะนำให้นักท่องเที่ยวไปยังแหล่งท่องเที่ยวที่มีผู้คนน้อยกว่า แต่มีสภาพแวดล้อมที่ดีกว่าในขณะนั้น

 

การปรับตัวของนักท่องเที่ยวยุคอากาศแปรปรวน

การเป็นนักท่องเที่ยวในยุค “สภาพอากาศแปรปรวน” ต้องปรับตั้งแต่การวางแผนเที่ยว การเตรียมตัวต่าง ๆ ที่จำเป็น

การเลือกเวลาเดินทางกลายเป็นเรื่องที่ยากกว่าเดิมเล็กน้อย เพราะแทนที่จะมองแค่ “ฤดูกาล” เราต้องมองถึงแนวโน้มสภาพอากาศในระยะยาว การเลี่ยงช่วงที่คาดว่าจะมีคลื่นความร้อนหรือฤดูฝนที่รุนแรงกว่าปกติ จนอาจต้องหาข้อมูลย้อนหลังของปีอื่น ๆ มาประกอบโอกาสการเกิดด้วย 

การเตรียมเสื้อผ้าหรืออุปกรณ์สำรองแบบหลากหลายเป็นสิ่งจำเป็น เสื้อกันฝน ร่ม หมวกกันแดด พัดลมพกพา และเสื้อผ้าที่ระบายอากาศได้ดี หรือแม้แต่เสื้อผ้าที่ป้องกันความหนาวได้มากขึ้น ก็ควรมีติดกระเป๋าเสมอ ไม่ว่าจะไปเที่ยวประเทศไหนในช่วงไหน เพราะเราอาจมีโอกาสพบกับอากาศสุดขั้ว แบบร้อนจัด หนาวจัด หรือฝนรุนแรงได้มากขึ้น 

การจองที่พักหรือตั๋วแบบยืดหยุ่น โดยเลือกโรงแรมหรือที่พักที่มีนโยบายการยกเลิกที่ไม่เข้มงวดเกินไป หรือเลือก แพลตฟอร์มจองที่มีประกันการเดินทาง

การเตรียมแผนสำรองสำหรับทุกกิจกรรม เช่น หากวางแผนไปเที่ยวสวนสนุกกลางแจ้ง ก็ควรมีรายการพิพิธภัณฑ์หรือห้างสรรพสินค้า เป็นตัวเลือกสำรองในกรณีที่ฝนตกหรืออากาศร้อนจัดไว้ด้วย

 

อนาคตของการท่องเที่ยวที่ยั่งยืน

การปรับตัวเพื่อรับมือกับสภาพอากาศแปรปรวนไม่ได้หมายถึงแค่การ “หลีกเลี่ยงปัญหา” แต่ยังรวมถึงการ “สร้างการเปลี่ยนแปลงเชิงบวก” ด้วย

นอกจากการรับมือกับสภาพอากาศแปรปรวนแล้ว เทคโนโลยียังช่วยให้เราเดินทางอย่างรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น ปัจจุบันมีเทรนด์ที่เรียกว่า Carbon-Conscious Travel Planning หรือการวางแผนการเดินทางที่คำนึงถึงการปล่อยคาร์บอน เริ่มเป็นที่นิยมมากขึ้น แอปบางตัวสามารถคำนวณปริมาณคาร์บอนที่เราปล่อยจากการเดินทางหรือกิจกรรมต่าง ๆ และแนะนำวิธีลดผลกระทบ เช่น การเลือกใช้ขนส่งสาธารณะ การจองที่พักที่มีระบบประหยัดพลังงาน

 

 

 

MyClimate เป็นแอปที่ช่วยคำนวณการปล่อยคาร์บอนจากการเดินทางของเรา ไม่ว่าจะเป็นเที่ยวบิน รถไฟ หรือการเดินทางภายในเมือง แอปเหล่านี้ไม่เพียงแสดงตัวเลข แต่ยังให้เราซื้อ Carbon Credit เพื่อชดเชยการปล่อยคาร์บอน หรือแนะนำทางเลือกการเดินทางที่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมน้อยกว่า 

 

 

 

Ecosia แอปค้นหาข้อมูลที่จะปลูกต้นไม้ทุกครั้งที่เราค้นหา เมื่อใช้ค้นหาข้อมูลท่องเที่ยว ร้านอาหาร หรือแหล่งท่องเที่ยว เราก็ช่วยปลูกป่าไปในตัว ปัจจุบันผู้ใช้ Ecosia ได้ช่วยปลูกต้นไม้ไปแล้วกว่า 200 ล้านต้น

 

 

 

Good On You แอปที่ช่วยเช็คความยั่งยืนของแบรนด์เสื้อผ้าและสินค้าต่าง ๆ ก่อนซื้อของฝากหรือชอปปิงระหว่างเดินทาง แอปจะให้คะแนนแบรนด์ตามเกณฑ์สิ่งแวดล้อม สิทธิแรงงาน และสวัสดิภาพสัตว์

 

 

HappyCow แอปค้นหาร้านอาหารมังสวิรัติและวีแกนทั่วโลก การเลือกทานอาหารที่ลดการใช้ผลิตภัณฑ์จากสัตว์ ช่วยลด Carbon Footprint จากการเดินทางได้อย่างมีนัยสำคัญ

 

 

 

BlaBlaCar แพลตฟอร์มแชร์รถยอดนิยม ที่ให้นักท่องเที่ยวแบ่งปันการเดินทางกับคนท้องถิ่นหรือนักท่องเที่ยวคนอื่น ไม่เพียงช่วยลดค่าใช้จ่าย แต่ยังลดจำนวนรถบนท้องถนน ลดการปล่อยคาร์บอน และสร้างประสบการณ์การเดินทางที่น่าสนใจผ่านการพูดคุยกับคนในพื้นที่ ปัจจุบันใช้งานได้ในกว่า 22 ประเทศทั่วโลก

 

 

 

Too Good To Go แอปที่ช่วยลด Food Waste โดยให้เราซื้ออาหารเหลือจากร้านอาหาร โรงแรม หรือร้านเบเกอรี่ ในราคาถูก ป้องกันไม่ให้อาหารเหล่านั้นถูกทิ้ง ปัจจุบันใช้งานได้ในกว่า 17 ประเทศ

 

 

 

Refill แอปที่ช่วยหาจุดเติมน้ำดื่มฟรีทั่วโลก ลดการซื้อน้ำพลาสติก แอปนี้มีข้อมูลจุดเติมน้ำในกว่า 30 ประเทศ รวมถึงน้ำพุสาธารณะ ร้านกาแฟ ศูนย์การค้าที่ให้บริการเติมน้ำฟรี

 

บทสรุป : เมื่อความไม่แน่นอนกลายเป็นความแน่นอน

เหตุการณ์น้ำท่วมที่ฮ่องกงและอากาศร้อนจัดที่ญี่ปุ่นในวันเดียวกัน เป็นเพียงตัวอย่างเล็ก ๆ ของสิ่งที่เราจะต้องเผชิญอีกมากในอนาคต สภาพอากาศแปรปรวนไม่ใช่เรื่องที่จะเกิดขึ้น “บางครั้ง” แต่เป็นปรากฏการณ์ที่จะเกิดขึ้น “บ่อยขึ้นเรื่อย ๆ” 

แต่นั่นไม่ได้หมายความว่าเราต้องหยุดเดินทาง หรือหยุดสร้างประสบการณ์ดี ๆ ให้กับตนเองและคนที่เรารัก สิ่งที่เปลี่ยนไปคือเราต้องเดินทางอย่าง “ฉลาด” มากขึ้น ใช้เทคโนโลยีเป็นเครื่องมือช่วย และเตรียมตัวให้ “ยืดหยุ่น” มากกว่าเดิม 

การท่องเที่ยวในยุคสภาพอากาศไม่แน่นอนอาจท้าทายกว่าเดิม แต่ก็น่าตื่นเต้นไม่แพ้กัน เพราะเราได้เรียนรู้ที่จะ ปรับตัว ได้ค้นพบเทคโนโลยีใหม่ ๆ ที่ทำให้การเดินทางปลอดภัยขึ้น และที่สำคัญ เราได้เรียนรู้ที่จะเห็นคุณค่าของโลกใบนี้มากขึ้น